Muzikaal jaaroverzicht 2012

Aan het begin van een jaar vraag je je iedere keer weer af wat dit jaar op muziekgebied zal brengen. Grote namen die weer echt van zich doen spreken, eigen favorieten die hun favorietenrol waar maken (dat zijn de lastigste – maken ze het waar deze keer, is hun nieuwe net zo goed als wat je al van ze kent?), en voor mij vooral – welke nieuwe bandjes komen langs, welke verrassingen heeft het nieuwe jaar in petto.

En dan aan het eind van het jaar maak je de balans op, een prachtige bezigheid in de kerstvakantie. Dan komen alle favorieten nog een keer langs, en ontstaat het lijstje van pakweg dertig  CD’s in een volgorde min of meer van goed naar beter naar best.  Met de nummer 1 uiteraard als het meesterwerk dat in het illustere lijstje vanaf 1973 wordt opgenomen (voor wie het wil weten, dat was toen de eerste LP van Queen - met Keep Yourself Alive).

Wat bracht 2012?

Hawkwind brak eindelijk door bij het grote publiek. Vraagtekens? In de nieuwste reclame voor de Ford B3 Max is de muziek het veertig jaar oude nummer Master of the Universe. Er zijn bands die doorbraken na muziek in een STER-spotje. Hawkwind ook?

Verder wil ik weinig woorden aan het jaar vuil maken. Let the Music speak.

1	Cloud Nothings	Attack on Memory	Indie-rock, maar dan van de wat hardere soort. Heel hoog in de OOR lijst, favoriet van vele “kenners”. Voor mij weer een jaar met een harde plaat op 1. Dat komt het beste naar voren in het bijna 9 minuten durende Wasted Days.
2	Two Gallants	The Bloom and the Blight	Folk rock? Maar dan wel de nadruk op rock. Amerika voert de ranglijst aan dit jaar. Luister naar Ride Away. De zang komt niet zo erg uit de verf, maar het grijpt je wel bij de strot.
3	Plants and Animals	The End of That	Bijna waren ze me dit jaar ontglipt, deze Canadezen, maar net als 2 jaar geleden flikken ze het weer. Prachtige afwisselende indie-rock in de titelsong.
4	Blaudzun	Heavy Flowers	Hoe vaak komt het voor, zo’n fantastische Nederlandse indie band? Of is het nog steeds een solo project? Flame on my Head werd 3fm favoriet.
5	… And You Will Know Us By The Trail of Dead	Lost Songs	Saai hoor, alweer op nummer 5, net als vorig jaar. 16 nummers staan er op Lost Songs, dus welke moet je kiezen? Pinhole Cameras dan maar?
6	Gravenhurst	The Ghost in Daylight	Psychedelische shoegaze, waar kom je dan op uit. Bezwerend, dat vooral. Bijvoorbeeld in Circadian.
7	Goat	World Music	Een pareltje waar je zomaar tegenaan loopt – of   altijd open staan voor iets anders. Zweeds en werelds – het filmpje is minstens even mooi als de muziek: Goathead.
8	Fink	Wheels Turn Beneath My Feet	Het live-aspect voegt niet zo veel toe, dus het is eigenlijk een soort Greatest Hits. En dan heb je heel veel prachtige muziek. Toch weer Berlin Sunrise?
9	Kyteman		Ik ben geen grote fan van alle Kyteman muziek, maar Angry at the World is in z’n eentje al goed genoeg voor een top-10 plaats.
10	A Place to Bury Strangers	Onwards to the Wall	Een EP dit jaar, dat is onvoldoende  muziek voor een hogere plaats. Maar er hoort toch een echte shoegaze plaat in de top 10.

11	Mountain Goats	Transcendental Youth	Missschien wel de meest “gewone” plaat in de lijst. Pas bij hun 16e CD springt voor mij de vonk over, bijvoorbeeld bij de Lakeside View Apartments Suite.
12	Emanual & The Fear	The Janus Mirror	Hoe lo-fi wil je het hebben? Van hartverscheurend tot rammelend. Een rustpuntje in My oh my.
13	Brasstronaut	Mean Sun	Niet alle Canadezen komen uit Montreal, deze jongens helemaal uit Vancouver. In het eind zakt het een beetje in, maar daarom beginnen ze met Bounce.
14	Fanfarlo	Rooms Filled with Light	Weer zo’n heerlijk afwisselend indie bandje. Deconstruction is waarschijnlijk wel het leukste nummertje.
15	Disappears	Pre Language	Een laagje shoegaze, daaroverheen een dikke laag rock. All gone white.
16	The Mars Volta	Noctourniquet	Uitkijken dat het niet allemaal te soft en te folky wordt. Oude bekende herrieschoppers vervelen nooit, ook nu niet. Wakker worden!
17	Swans	The Seer	Twee CD’s heeft Michael Gira nodig voor zijn tweede teken van leven na de comeback. Van 2 minuten tot ruim een half uur. Met Avatar als hoogtepunt.
18	Muse	The 2nd Law	Ook grote bands kunnen goede platen maken. Hoeveel hits kwamen er van deze CD, en hoeveel nummers hadden hits kunnen worden? Animals?
19	NoFX	Self Entitles	Green Day bracht maar liefst drie CD’s uit, maar geen van hen haalt het lijstje. Verslagen door amper een half uurtje echte oude punkers. Vanaf track 1 alle remmen los. Voor een iets beter geluid: track 2.
20	DIIV	Oshin	Eigenlijk is deze lijst voor CD’s die in z’n geheel goed zijn.  Ik maakte al een uitzondering voor Kyteman, dan ook voor DIIV. Want Doused is een van de beste nummers van het hele jaar.

21	School of Seven Bells	Ghostory	Heel veel "ze flikken het weer" – ook SVIIB. Nog maar een portie indie shoegaze in Lafaye.
22	Blood Red Shoes	In Time to Voices	Ik zag ze live op Pinkpop, een van de betere acts.  De titeltrack van de nieuwste CD begint op 14:30.
23	The Bats	Free all the Monsters	De titeltrack is niet het beste nummer, maar het is lastig om goede songs van deze CD te vinden. Long Halls, waar ben je?
24	Mumford & Sons	Babel	Ze halen het lang niet bij hun fantastische eerste CD, maar een mooie hit staat er natuurlijk wel op: I Will Wait.
25	AlascA	Actors and Liars	Zo hadden Nick & Simon ook kunnen klinken. Meeliften op het succes van Mumford & Sons, of van zichzelf goed genoeg? Luister naar de titelsong.
26	UV Race	Racism	Garage hou ik zelden een hele plaat vol, met uitzondering van Australiërs. Na Feedtime is dit weer een lekker gruizig bandje, zoals het hoort. Luister naar Life Park.
27	Django Django	Django Django	Zo’n nieuw bandje wat het zo leuk maakt om muziek te blijven volgen. Met een vrolijke single.
28	School is Cool	Entropology	De enigen Belgen deze keer in de lijst, terwijl er toch genoeg prachtige muziek wordt gemaakt. De akoestische versie van Car, Backseat, Parking Lot.
29	High on Fire	De Vermis Mysteriis	Af en toe een stukje smerige stoner rock – dat moet kunnen. Serums of Liao dan maar.
30	Coheed and Cambria	The Afterman: Ascension	Elke CD van Coheed and Cambria is goed en soms inwisselbaar.  Vandaar ook geen toppositie in deze lijst, maar als er een CD van hen uitkomt moet die wel genoemd worden. Ondanks alle bombast.
			Het mooiste concert van dit jaar was voor mij Wilco in de Oosterpoort. Een lang gekoesterde wens. Zo klonk het ongeveer.

 

Malala

Al in de jaren 70 schreef Armand “Wat hebben we het goed nondeju”, en wij in het westen kunnen dat natuurlijk vaak alleen maar beamen. Dat mensen in armoede worden geboren en moeten leven, dat kinderen jarenlang in oorlogssituaties verkeren, dat niet iedereen gelijke kansen heeft op een fatsoenlijk leven, het is nou eenmaal zo. Je probeert er iets aan te doen als je goede doelen steunt, je stemt op een partij die het beste met de zwakkeren voorheeft, en je hoopt dat de wereld de wil en het vermogen heeft om er iets aan te doen.

Wat mij veel meer verbaasd, verbijsterd eigenlijk, is dat mensen er doelbewust op uit zijn het leven van medemensen te verzieken. Waarom wil ik hier nu iets over schrijven? Ik zag vorige week een item over een vrouw, ik meen in Pakistan of Iran, die door haar schoonfamilie was overgoten met zuur en in brand was gestoken. Ze had het overleefd en zag er natuurlijk vreselijk verminkt uit. Wat het meest macaber was aan deze situatie is dat zij door armoede was gedwongen ook nog bij haar schoonfamilie in huis te wonen, waar ze nog dagelijks verder werd vernederd.

Hoe is het mogelijk dat mensen elkaar dit aandoen? En dan niet met onbekenden, maar met mensen die ze als vrienden, als familie zouden  moeten beschouwen. Niet uit geldelijk gewin zoals mensensmokkelaars, niet omdat ze uit zijn op persoonlijk pleziertjes zoals pedofielen in Oost Azië. Nee, gewoon uit, ja, wat is het eigenlijk? Boosaardigheid?

Mensen gebruiken in zulke situaties vaak de term “beestachtig”. Integendeel, ik kan me niet voorstellen dat dit doelbewust martelen van naasten in welke dierenwereld dan ook voorkomt.

Er is de laatste week veel aandacht voor Malala, het veertienjarige Pakistaanse meisje dat door een fanatieke Taliban “strijder” werd neergeschoten, en nu symbool staat voor alles wat er mis is met vrouwenonderdrukking. Laten we hopen dat die symboolfunctie iets kan doen aan de situatie van vrouwen in de wereld. Maar of dit ook helpt voor de vrouwen die in thuissituaties worden mishandeld, opgesloten achter een dichte voordeur? Ik help het hopen.

(Foto - copyright Reuters)

Blija

Op 5 december 1966 stond mijn vader met de vrachtwagen bij de grensovergang Nispen-Roosendaal, klaar om verder te reizen naar België. Hij had de laatste drie jaar de Sinterklaasviering met zijn inmiddels vier kleine kinderen gemist, en was niet van plan er ook dit jaar niet bij te zijn. Maar van zijn baas kreeg hij geen toestemming om naar huis te komen, er moest gereden worden. Zonder het bij zijn baas te melden stapte mijn vader op de trein en daarna de bus, een reis van vele uren van de Belgische grens naar Blija in het hoge noorden van Friesland.
Het Sinterklaasfeest kan ik me niet herinneren, wel wat daarna gebeurde. Mijn vader werd op staande voet ontslagen. Er was, ook toen al, bijna geen werk in Friesland, dus twee maanden later maakte ons gezin de grote stap, we emigreerden naar Holland.
Mijn ouders verkochten het huis voor twaalf duizend gulden, en besteedden meer dan de helft van de opbrengst aan een tweedehands Ford Taunus 12M. De inboedel ging in een vrachtwagen van zijn nieuwe baas, melkfabriek Graafstroom in Bleskensgraaf.

Waarom schrijf ik dit nu op? Deels is het naar aanleiding van een gesprekje gisteren, waarbij deze persoonlijke gebeurtenis is sociologisch perspectief werd geplaatst, met de persoonlijke verhalen achter de trek vanaf het platteland naar het westen.
Zelf ben ik heel geïnteresseerd in toeval, de reeks gebeurtenissen die mij in de Alblasserwaard bracht, naar een nieuwe vriendenkring en later een vriendin die je vrouw wordt. En kinderen die er niet waren geweest als mijn vader toen niet besloten had om thuis Sinterklaas te vieren.

En dan nog een reden - een paar weken geleden was ik weer in Blija, mijn jongste dochter wilde wel eens zien waar de roots van haar vader lagen. Een bezoekje aan mijn geboortehuis en de omgeving van mijn geboortedorp.

Plezier

Een prachtige column van Toine Heijmans vorige week in de Volkskrant . Plezier. Over het plezier dat onze Olympiërs in Londen uitstralen en daarmee de zomer redden, na het chagrijn van het EK voetbal.

Ranomi, Epke, Dorian, Marianne, Churandy boven alles, ze vonden het leuk wat ze deden, en ze presteerden. Misschien wel juist omdat ze het zo leuk vonden.

Een tip van Toine – ga nou na thuiskomst uit Londen eerst de voetballers helpen, en daarna de politici. Een cursus “Hoe hou ik de lol erin!”

Ik moest natuurlijk meteen aan het werk denken. Is het niet zo dat mensen die plezier hebben in hun werk tot grotere prestaties komen? Het lijkt heel  logisch, maar wat doen we er in de praktijk mee?

De “plezier versus ambitie” discussie ging door, en vanmorgen reageerde Arnon Grunberg met zijn voorpaginacolumn. En ook hij kwam bij het bedrijfsleven terecht. Tien tot twintig procent van de werknemers zou gewoon plezier mogen hebben, ook al presteren ze niet of nauwelijks. Goed voor het bedrijf en de werknemers.

Dat je in een bedrijf te  maken hebt met tien tot twintig procent van het personeelsbestand dat er niets van bakt kan wel kloppen. Dat dit de mensen zijn die je toch in dienst houdt omdat ze zoveel plezier uitstralen en daarmee hun presterende collega’s tot nog grotere prestaties aanzetten, nee, beslist niet. Meestal integendeel – de slechte presteerders halen ook nog eens het plezier naar beneden.

Ik zat meer te denken aan iedereen met plezier te laten werken. Dan presteert iedereen bovenmaats en daar hebben we dan weer allemaal plezier van.

Pinkpop

Vorig weekend was ik weer eens op Pinkpop. Behalve veel leuke muziek (en minder leuke) is er in drie dagen enorm veel te zien. Vooral veel mensen, zo’n 140 duizend had de organisatie voor ons opgeteld. De meeste van die mensen dragen T-shirtjes, en het is heel leuk om die T-shirts te bekijken en te lezen. Je hebt er bijna een dagtaak aan. Meest opvallende: onder de dode artiesten zijn de Ramones populairder dan Jimi Hendrix.


Maar ik ga natuurlijk primair voor de muziek. En dan nog niet eens de grote namen, al viel The Cure helemaal niet tegen. Bruce Springsteen wel, de man wordt oud, ik heb hem beter zien optreden. Al herpakte hij zich in het laatste uur, en toen werd het toch nog heel leuk. Ik ga voor de nieuwe bands, die nog ver afstaan van stadionoptredens, en dat hoogstwaarschijnlijk ook nooit zullen halen. En wat viel dan op. De duo’s jongen-meisje doen het prima. Ze heten Ting Tings of Blood Red Shoes, en ze spelen lekker rammelende maar enthousiaste rock. Een drumstel en één gitaat, mee4r heb je niet nodig. Hoewel, je kunt ook naar het andere uiterste gaan en 70 mensen op het podium verzamelen. En dan krijg je ook een heel aparte ervaring. Ieder ander was al lang enthousiast over Kyteman, maar pas sinds hij het woord hiphop uit de bandnaam en grotendeels uit het repertoire heeft verwijderd ben ik ook om.

Was er dan ook nog een gewoon bandje dat voor mij de moeite waard was? Jazeker, hoewel “gewoon” ook maar betrekkelijk is als het om instrumentkeuze gaat. Op driekwart van hun optreden hadden Mumford en Sons het drumstel nog niet gebruikt en kreeg ik het idee dat ze dit voor spek en bonen hadden meegenomen. Dat viel mee, maar apart was het wel, en prachtig. Leuk voor de jongens dat ze net voor Bruce geprogrammeerd stonden, een paar uur later stonden ze bij de Boss Heartland mee te zingen.

Zestig duizend mensen op één veld – het is wel veel. Terwijl het halve veld vol ligt met mensen in rust is de andere helft continu in beweging, een niet aflatende stroom van T-shirtjes waar je naar kunt kijken. Als je er op gaat letten wordt je knettergek van die constante flow, daar hoef je geen autist voor te zijn.

Productiviteit (1)

Verhoging van productiviteit betekent heel simpel dat je meer doet  met minder  mensen, dat je per werknemer meer produceert of meer omzet maakt. In sectoren als onderwijs en zorg is verhoging van de productiviteit vaak lastig, hoeveel Tayloriaanse stopwatchmethoden je er ook op loslaat. In kantoor- of fabrieksomgevingen lukt dit over het algemeen goed, al zijn sommige bedrijven en zelfs sommige landen er beter in dan andere.

Stel dat je de afgelopen 10 jaar een voortdurende stroom Black en Green Belt projecten, Kaizen events  en andere verbeteracties hebt doorlopen. Je hebt ook het gevoel dat er voortdurend meer uit de handen van mensen komt. En dan gaat het wat minder en maak je een overzichtje, en wat blijkt: de omzet per werknemer is helemaal niet gestegen, integendeel zelfs. Wat is er fout gegaan?

In dit blog kan ik vanwege gevoelige informatie niet te diep op een individueel geval ingaan, maar ik wil de komende tijd toch proberen op een rijtje te zetten wat oorzaken kunnen zijn dat de productiviteit toch niet zo gemakkelijk (en vooral duurzaam) stijgt als soms gedacht wordt. En vooral – wat er aan te doen is.

Er zijn een paar hoofdonderwerpen die mijns inziens van belang zijn. Als je de omzet per medewerker niet weet te verhogen zou dit kunnen betekenen dat je als bedrijf de waarde die je creëert niet weet om te zetten in geld, dat je klanten niet genoeg laat betalen voor wat je aan ze verkoopt. Als het om tastbare producten gaat is het bepalen van een prijs relatief eenvoudig – in een concurrerende markt zul je op langere termijn een optimum vinden, het maximale wat je er uit kunt halen, met een procentje of zo als afwijking van het optimale. Een verstoring in de waarde van het product van één aanbieder kan de waardeperceptie van klanten een tijdje op z’n kop zetten, maar dat stabiliseert zich weer.

Hetzelfde geldt voor diensten. Voor het verlenen van service  kun je maar een bepaald bedrag vragen, dat wat het de klant waard is, in verhouding tot wanneer hij het aan een concurrent uitbesteedt of wanneer hij het zelf doet. Komt een aanbieder met een nieuwe dienst waar tot dan toe geen behoefte aan leek, dan kan die aanbieder er een korte tijd goed van profiteren, maar ook dat is maar beperkt, het wordt in no time gekopieerd.

Er zijn ook minder tastbare “producten”, waar het bepalen van de waarde zowel door aanbieders als door klanten lastiger is. Software is zo’n product. Wat heeft een gebruiker voor een pakket over, en hoe  kun je de waarde die verkoper en gebruiker eraan toekennen omzetten in een bedrag. Los van de al dan niet efficiënte wijze van programmeren (hoeveel waarde creëer je in een programmeeruur) gaat het veel meer om de noodzaak of het veronderstelde nut voor de koper en gebruiker. En heel duidelijk – je kunt iets ook te goedkoop aanbieden, waardoor het voor de gebruiker weinig waarde vertegenwoordigd. In dat leed eenmaal geschiedt dan kom je er ook niet meer uit – iedere aanpassing of update heeft dan ook maar weinig waarde en de gemaakte kosten worden wellicht niet vergoed.

Waar gaat het  hier om in relatie tot productiviteit? Zorg dat je producten maakt die veel waard zijn, en zorg dat je betaald wordt voor die waarde. Niet zo spectaculair – maar wel iets om te analyseren als je omzet nodig hebt.

In de volgende aflevering wat opmerkingen over “gewone” productiviteit – met maximale uit mensen halen. En wellicht ook iets over de kostenkant van productiviteit.

Cijfers en Motivatie

De vorige keer schreef ik al iets over het gebruik van cijfers door het management. Deze keer wil ik focussen op één aspect – het gebruiken van cijfers om medewerkers te stimuleren.

Toen ik vanmorgen een paar nieuwe rapportages presenteerde aan enkele collega directieleden kwamen meteen de opmerkingen: zou deze aandacht op cijfers en financiële resultaten niet de aandacht afleiden van andere aspecten van de afdelingsprestatie – kwaliteit, nakomen van afspraken, klanttevredenheid, dat soort zaken. Het waren de opmerkingen die ik al verwacht had, en mijn wel heel simpele antwoord was: lees mijn blog.

Ik heb niet veel lezers, maar toch kreeg ik naar aanleiding van mijn vorige bericht een paar aanbevelingen. Een daarvan was om eens te googelen op job crafting. Geef mensen meer mogelijkheden om hun eigen baan vorm te geven. Ik ga daar zeker verder naar kijken, maar ik had al meteen een vraag: in hoeverre is job crafting acceptabel in een productieomgeving waar een min of meer gestandaardiseerde output wordt verwacht, waar meerdere mensen gelijksoortige werkzaamheden verrichten die aan bepaalde gedefinieerde eisen moeten voldoen? Ik heb een discussie hierover tegoed, dus ik ben benieuwd. Ik moest overigens meteen denken aan de term empowerment die een tijd lang in zwang was, en wellicht nog steeds.

Goed – we hebben de cijfers nu ook gepresenteerd aan de medewerkers die uiteindelijk moeten zorgen dat de doelstellingen worden gehaald. Ik  kan er jammer genoeg niet over in detail treden – de vijand/concurrent kijkt mee. Maar het viel me niet tegen. Er was alom begrip voor de noodzaak  om de cijfers strikter in de gaten te houden en om ze te gebruiken om een bepaalde richting op te sturen. Er was natuurlijk wat scepticisme over de haalbaarheid, maar wat overheerste was de positieve en opbouwende kritiek, en zelfs een beetje een kom-maar-op stemming, we zullen ze eens een poepie laten ruiken.

Groot voordeel: de mogelijkheden tot verbetering zijn volop aanwezig, en er is voor elk wat wils. Voor diegenen die plezier beleven aan “scoren” hebben we een aantal schitterende voorzetten in petto. Voor mensen die zich beter thuisvoelen in de achterhoede hebben we een paar krachtige instructies waarmee ze gaten dicht kunnen lopen.

Wat zit er voor hen in? Als ze geïnteresseerd zijn in persoonlijke groei, hier is hun kans. Wij hebben de voedingsbodem aangelegd, en waar nodig zorgen we voor de coaching als extra groeimiddel. Voldoening in het werk zou voor iedereen een streven moeten zijn, en we denken dat we met deze verbetervoorstellen een goede richting hebben aangegeven. En voor de mensen die uitsluitend extrinsiek gemotiveerd worden – er ligt een leuke bonus klaar aan het eind van het jaar, en die wordt groter als de prestatie beter is.

Binnenkort komen de jaarafspraken aan de orde. Die hoef ik zelf niet te maken, dat doen ze met hun chef. Maar ik wil wel graag bij de gesprekken zitten, om te proeven hoe de nieuwe afspraken vallen. Want dat er cijfers in zullen staan mag duidelijk zijn.