De eindlijst van 2023

Top 10, 20, 30 of zelfs 50. Waar eindigt het? Nou, dit jaar bij 90 platen die best de moeite waard waren, en dan nog eens 105 platen - leuk om een keer te beluisteren maar geen tweede keer.

Ik ben dus gestopt met ze allemaal op volgorde te zetten, dat is  natuurlijk geen doen met bijna 200 platen, 4 nieuwe releases iedere week. Dus dit jaar blijft het bij de top 10, en dan 20 net daaronder, ook niet meer op volgorde.

Wat was 2023 voor een muziekjaar? Eerlijk gezegd - een beetje vlak. Geen grote uitschieters, een top 10 waarin de platen regelmatig van plaats wisselden. Behalve #1, die pas op de valreep verscheen en waar geen enkele twijfel over bestond, al bij de eerste keer luisteren.

	Band	Plaat	Song
1	Christian Kjellvander	Hold Your Love Still	Dream 2066
	Terwijl we in afwachting zijn van  de nieuwe plaat van Nick Cave kwam deze prachtplaat uit Zweden. Een kruising tussen inderdaad Nick Cave en Tindersticks, maar ruimschoots goed genoeg om op eigen benen te staan.
2	The Clockworks	Exit Strategy	Death and Entrances
	Het is geen Fontaines DC, maar wel weer een heel leuk bandje uit Ierland. Volgend jaar april in Rotown, ik kijk ernaar uit.
3	Slowdive	Everything Is Alive	Andalucia Plays
	Het is pas de vijfde Slowdive plaat in hun bijna 35 jarig bestaan. Je moet er even op wachten, maar dan heb je ook iets.
4	Yo La Tengo	This Stupid World	Fallout
	De 17e plaat van deze band uit New Jersey, in bijna 40 jaar. Altijd goed, maar deze steekt er voor mij met kop en schouders bovenuit.
5	The Veils	…And Out Of The Void Came Love	Time
	Ook voor The Veils was het 7 jaar geleden dat hun laatste plaat verscheen. Maar Finn Andrews is er nog, en stelt niet teleur.
6	Foo Fighters	But Here We Are	The Teacher
	Je zou hem niet zomaar verwachten in mijn top 10, maar de manier waarop David Grohl de dood van Taylor Hawkins van zich afschreeuwt is indrukwekkend.
7	Grian Chatten	Chaos For The Fly	All Of The People
	De eindlijst van Oor en die van mij gaan steeds meer van elkaar verschillen. Op  mijn lijstje geen Caroline Polachek, geen Lankum, geen Sufjan Stevens. Deze wel, in beide lijstjes op #7. Het is geen Fontaines DC, maar ingetogen kan ook mooi zijn.
8	Jason Isbell And The 400 Unit	Weathervanes	Death Wish
	Met Drive-by Truckers stond Jason Isbell vaak hoog in mijn lijstje, als vertegenwoordiger van de rock uit de zuidelijke staten van de VS. Nu met zijn band 400 Unit haalt hij zelfs de top 10. Heerlijke muziek.
9	RVG	Brain Worms	Giant Snake
	RVG uit Melbourne bestaat al eventjes, maar was voor mij tot nu toe onder de radar gebleven. Jammer. Misschien zitten ze gewoon te ver van de bewoonde wereld.
10	Fucked Up	One Day	Broken Little Boys
	Nog vooruit, toch nog een potje echte punk tot besluit. Canada doet ook nog mee, daarmee zijn 6 landen vertegenwoordigd in deze top 10. Afwisseling genoeg.
10a	Car Seat Headrest	Faces From The Masquerade	Crows
	Greatest Hits of Live albums doen normaal gesproken niet mee in mijn eindlijst, of ze bengelen verplicht onderaan, op #50 of zo. Maar omdat we wellicht nog lang moeten wachten op een nieuwe Car Seat Headrest (de long-covid van Will Toledo) zijn we blij met dit live album.

En dan de andere platen die de 30 vol maken, zoals gezegd niet meer op volgorde. Wel stuk voor stuk mooi. Wat valt op?

Vooral een aantal ZEER oudgedienden. Nasmak uit Eindhoven, hoe is het mogelijk dat ze nog bestaan. Hawkwind, mijn alltime favoriet, idem. En wat te denken van de Rolling Stones, met misschien wel hun beste plaat ooit.

Bonnie Prince Billy	Keeping Secrets Will Destroy You	Behold! Be Held!
Nasmak	PM 1	Unequal Arms
Queen’s Pleasure	Shy Bairns Get Nowt	My Eyes Adored You Too
Glen Hansard	All That Was East Is West Of Me Now	Down On Our Knees
Wilco	Cousin	Infinite Surprise
Magnetic Spacemen	Polished Minds	The Way It Is For Me
Anemone	Freebird
PJ Harvey	I Inside The Old Year Dying	A Child’s Question August
King Gizzard & The Lizard Wizard	The Silver Chord	The Silver Chord
Rolling Stones	Hackney Diamonds	Depending On You
Hawkwind	The Future Never Waits	The Future Never Waits
Brian Dunne	Loser On The Ropes	Loser On The Ropes
Cat Power	Sings Dylan The 1966 RAH Concert
Steve Mason	Brothers And Sisters	Pieces Of Me
Tubs	Dead Meat	Illusion Pt II
King Gizzard & The Lizard Wizard	PetroDragonic Apocalypse or Dawn Of Eternal Night
MJ Lenderman	And The Wind – Lie And Loose	Rudolph
Shame	Food For Worms	All The People
John Coffey	Four	Sing And Hope It’s Ourt Of Tune

The Wizard and the Prophet

De laatste weken kwam in mijn duurzaamheidsreis een aantal keren het boek The Wizard and the Prophet van Charles C. Mann aan de orde, en het verbaasde me dat zelfs mensen die veel met duurzaamheid te maken hebben het niet kennen. Tijd voor een kennismaking dan?

Het boek uit 2018 is een dubbelbiografie van twee opmerkelijke Amerikaanse wetenschappers uit het midden van de vorige eeuw. Het was een tijd van wereldwijde armoede en hongersnoden, miljoenen mensen verhongerden in landen als Biafra en Bangla Desh. Niet zoals nu - honger is nu vooral een vraagstuk van ongelijke verdeling, en is genoeg maar honderden miljoenen mensen leven nog steeds onder de armoedegrens en hebben chronisch honger. Toen was er gewoon niet genoeg om te eten, en op de zwart-wit TV zagen we de Afrikaanse en Aziatische kinderen met hongerbuikjes. We waren met 3 miljard mensen, en dat groeide naar 4 miljard. Die zouden we nooit kunnen voeden.

Norman Borlaug was de tovenaar uit het verhaal. Hij ging in Mexico aan de slag met zaadveredeling, en in combinatie met kunstmest leidde dit tot bijna onvoorstelbare groei. De Mexicaanse graanproductie verdubbelde in korte tijd, en  datzelfde gebeurde in India en Pakistan, en later ook in China en Indonesië. Borlaug kreeg de Nobelprijs, de wereld kon 4 miljard mensen voeden, en inmiddels zelfs 8 miljard. Technologie had het onmogelijke gepresteerd. 

Nederland werd bij uitstek het land waar technologisch gestuurde industriële landbouwproductie werd geperfectioneerd, we werden wereldberoemd als tweede exporteur van landbouwproducten ter wereld. Nergens halen we zoveel van een vierkante meter als hier.

William Vogt zag het onvermijdelijke ook aankomen. Hij is de profeet uit het boek, en al in 1948 publiceerde hij het boek Road to Survival waarin hij pleitte voor geboortebeperking en in het algemeen voor minder groei. "Cut it back" was zijn mantra. Vogt wordt algemeen bezien als de grondlegger van de milieubeweging, met het rapport Grenzen aan de Groei van de Club van Rome in 1972 leek Vogt (postuum) erkenning te krijgen.

Ik kende Vogt niet toen ik begin jaren '70 actief werd, maar ik was wel zijn volgeling. 

We weten hoe het verder is gegaan. Groei werd alleen maar belangrijker, kapitalistische groei waarvoor alles moet wijken. De huidige Nederlandse stikstofproblematiek is rechtstreeks terug te voeren op de tegenstelling tussen tovenaars en profeten (zij het wel met 20% ontkenners, en dat waren Borlaug en Vogt natuurlijk niet).

Hoe nu verder? We zullen als tovenaars met technologie verder moeten, we kunnen niet anders. Maar die technologie zullen we wel op een nieuwe groene duurzame manier in moeten zetten. En tegelijkertijd zullen we ons als profeten moeten beseffen dat ook in onze leef- en consumptiepatronen dingen moeten veranderen. Business as usual gaat ons niet redden. We zullen the wizard and the prophet moeten zijn.

A Wave across the Bay

Music was my first love, and it will be my last. Top 2000 materiaal, en de mensen die mijn muzieksmaak kennen weten dat ik daar niets van moet hebben. In principe luister ik alleen platen van maximaal één jaar oud. Maar toen ik dit liedje weer eens hoorde moest ik daardoor wel denken aan mijn kippenvelmoment van 2022.

Al sinds 1973 maak ik jaarlijks een top 10 van beste platen, en die publiceer ik op blogspot. Twee volgers, maar daar gaat het niet om. Muziek is voor mij belangrijk genoeg om veel tijd aan te besteden en eens per jaar vast te leggen in een soort muzikale erfenis. De top 10 omvat meestal een stuk of 30-40 platen, en af en toe springt er een nummer uit. Soms is dat met kippenvel, soms met tranen, en dat maakt het af en toe lastig als ik zo'n plaat in de auto luister. Ik hoef hem nog net niet aan de kant te zetten.

Het afgelopen jaar was "A Wave across the Bay" zo'n liedje, letterlijk een tranentrekker. Een verschrikkelijk woord, maar dat is toch wel wat er gebeurt. Het nummer is van Frank Turner, en hij heeft eindelijk woorden gevonden om de zelfdoding van zijn vriend Scott Hunchinson in 2018 te beschrijven. Scott was de zanger van een van mijn favoriete bands Frightened Rabbit, die ik nog niet zo lang daarvoor live had gezien. 

A Wave across the Bay is niet alleen schitterende muziek, maar vooral de tekst is prachtig, met dat schitterende Goddamn I miss you man. Een liedje waar je stil van wordt.